Üç boyutlu anlatımı nedeniyle genellikle mimarî çizimlerin uygulanmasında oluşabilecek hataların önceden görülebilmesi açısından, maket ve maket yapımı önemlidir. Ancak unutulmaması gereken diğer bir nokta ise çizimler de oluşabilecek hataların

önlenebilmesi ve hataların düzeltilebilmesi için maketin mümkün olduğunca sade anlatıma sahip olması gerektiğidir.

Mimarî maket yapımının ilk aşaması, mimarî projenin doğru ve tam okunmasıdır. Daha sonra maket yapımına geçilmelidir, projede aksayan kısımlar var ise bu aşamada düzeltilmelidir. Maketler tasarım çalışmalarının ayrılmaz bir parçasıdır. Öyle ki, zaman zaman yapılan çalışmalar sonunda tasarımı bile değiştirebilecek güce sahiptir.Maket, ölçülerini çizimlerden almaktadır. Bu nedenle maketi yapılacak planın veya objelere ait projelerinin de kurallarına uygun olarak çizilmiş olması gerekir. Çoğu zaman mimarî maketin asıl gayesi, mimarın, gerçekleştirmek istediği binanın hayali görünümünü üçüncü şahıslara, meslekten olmayan ilgililere anlatmaktır. Mimarî maket, tam anlamı ile inşa edilmiş yahut edilecek olan binanın uygun malzemeden ve belli bir ölçekte küçültülerek yapılmış gerçek (üç boyutlu) ifadesidir. Mimarî maketin oluşabilmesi için yapının kullanım özelliği ve yapım amacının bilinmesi, maketin yapım tekniğini ortaya koyacaktır. Mimarî makette cephe çizimlerine başlamadan önce maketin oturacağı zemin üzerinde ki konumu ve buna bağlı olarak diğer binalar, bağlantı yolları, eş yükseltiler, karayolu, yaya

yolu, yeşil alanlar gibi özellik gösteren kısımlar dikkate alınarak çizim aşamasına geçilir.

Maketler konuyu tanıma ve analiz etme, parçaları birbirine bağlayarak bütünü teşkil etmesi gibi amaçları içinde barındırmasından dolayı üç ana grupta toplanmaktadır.

Topoğrafik Maketler: Bu maketlerin görevi mevcut arazinin topoğrafik yapısınıgöstermek, çevre maketi olarak zemin yapısı ile birlikte bitki örtüsünü belirtmektir.

Arazi maketleri: Bu tip maketler arazinin biçimi, yeni projeye göre son durumu gibi topoğrafik verileri ihtiva eder. Ayrıca yapıların kendisi, trafik, yeşil alan, ağaç ve ağaç grupları gibi dik yamaçların vb. hususların belirtilmesinde kullanılmaktadır.

 

 

Çevre maketleri: Çevre maketlerinden anladığımız 1/500, 1/1000, 1/2500 gibi ölçekli arazi maketleri üzerine işlenmiş yollar, yeşil alanlar, yapı kitleleri, ağaç grupları, özellik gösteren yapılar ve dinlenme tesisleri gibi birimlerin gösterilmesinde kullanılmaktadır.

 

Bahçe, park maketleri: Bunlar 1/500, 1/200, 1/100 ve 1/50 ölçeklerinde yapılan maketlerdir. Bu tip maketlerde küçük toplu yerleşim alanları, açık alanlar, yürüyüş yolları, park – bahçe ve çevre bağlantıları gösterilmektedir. Ölçeğinin büyük olması nedeniyle anlatılmak istenen yer veya yerlerin gerçeğini mümkün olduğunca yansıtması istenmektedir.

Yapı (kitle) Maketleri: Bina maketleri inşa yönünden kaliteli bir şekilde imal edilmelidir. Bunun yanında aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.

a. Tasarlanmış kitleler hazırlanarak mevcut çevre- bahçe maketine uygun biçimde yerleştirilir. Çevre yapısı ve mevcut bitki örtüsü gibi hususlar makete işlenir.

b. Çevresinde mevcut kitleler var ise bunlarda aslına uygun olarak yerleştirilir.

c. Maketle belirlenecek elemanların ölçeğine uygun olarak yerleştirilmesi yapılmalıdır.

d. Kullanılan malzemenin iyi seçilmesine ve tekniğine uygun olarak yapılmasına özen gösterilmelidir.

 

Şehircilik maketleri: Bu maketler arazinin topoğrafik durumuna yapıldıklarından mevcut arazinin durumunu da göstermektedir. Genellikle 1/1000, 1/500 ölçeklerinde yapılmaktadır. Meydan, cadde, okul gibi bağlantıları daha iyi göstermek amacıyla 1/200, 1/100 veya 1/50 ölçekler tercih edilmektedir. Ancak bazı durumlarda ise daha geniş bir alanı gösterme ihtiyacı

olduğu takdirde 1/5000 ve 1/2500 ölçekleri de tercih edilmektedir.

Kitle maketleri: 1/1000 ve 1/500 ölçekli maketler genellikle kitle maketleri şeklinde adlandırılmaktadır. Bu tip maketlerde detaylandırma az, soyutlandırma ise fazladır.

Bina yapısı ile ilgili maketler: Obje veya fiziki detayların yapım özelliklerini göstermek amacıyla yapılan maketlerdir. Bu tip maketler mimarî detaylandırmada yapım sistemine ilişkin detayların yansıtılmasında başarıyla kullanılmaktadır. 1/100, 1/50 1/10 ve 1/1 gibi ölçekler oldukça sık olarak uygulanmaktadır. Bina maketlerinde, cephelerin ana elemanları ve çatılar, kitlelerin oluşumu ve yerleri, arsa ile bina arasındaki uyumu ifade edilir.

İç mekân maketleri: Böyle maketler de bir iç mekanın içeriden görünümleri belirtilir. 1/100’den 1/1’e kadar olan ölçeklerde yapılmaktadır. Daha çok giriş holleri, merdiven bölümleri, ıslak zeminler gibi mekanların farklı özelliklerinin anlatılmasında tercih edilmektedir. Çoğu zaman mevcut iç mekan maketleri ile mobilya (tefriş ) eşyaları iç içe kullanılmaktadır.

 

 

Detay maketleri: Mekan yönünden zorluk çıkaran noktalarda hataları ortadan kaldırmak üzere yapılan maketlerdir. 1/10 ile 1/1 arasında değişen ölçeklerde yapılmaktadır.

Özel maketler: Daha ziyade imalata yönelik çalışmalar için yapılan obje(nesne), mobilya ve dizayn maketleridir.

Mobilya- tefriş( dizayn) maketleri: Dekorasyon çalışmalarının üç boyutlu olarak ifadelendirilmesinde, özellikle ekipman ve yapı elemanlarının malzeme, renk, doku ve biçimlerinin anlatımında dekorasyon amaçlı mobilya- tefriş ( dizayn) maketleri kullanılmaktadır. Dekorasyon maketlerinin ölçeği dekorasyonun yapıldığı mekanların veya binanın büyüklüğüne göre 1/50 veya 1/20 olabilmektedir. Dekorasyon maketleri malzeme ve renk açısından soyut kavramların az olduğu maketlerdir. Bu özelliklerinden dolayı çok sayıda malzeme ve renk içermektedir.

Mimarî konu dışındaki maketler: Tasarımı güçlendirmek üzere binaların yerine farklı amaçlar için hazırlanmış objeler kullanmaktadır. Endüstri ürünleri tasarımında kullanılan maketlerin ölçekleri, tasarlanan objenin büyüklüğüne bağlı olarak değişebilmektedir. Genellikle en fazla kullanılan ölçekler 1/20’den 1/1’e kadar uzanmaktadır. Endüstri ürünleri tasarımı alanındaki maketlerde malzeme kullanımı genellikle objenin yapımında kullanılacak malzeme ile aynı özellikte olmalıdır.